Câu hỏi của khách hàng: Khi cả cha và mẹ đều mất thì tài sản được định đoạt thế nào
Dạ em chào các anh/chị luật sư.
Anh chị cho em hỏi về luật thừa kế khi cha hoặc mẹ mất hoặc cả 2 đều mất mà không để lại di chúc thì số tài sản để lại sẽ được định đoạt như thế nào ạ. Em có đọc trên mạng về luật này nhưng toàn nói chung chung nên em không hiểu? Em cảm ơn ạ.
Luật sư Tư vấn Bộ luật Dân sự – Gọi 1900.0191
Dựa trên thông tin được cung cấp và căn cứ vào các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành, các cam kết, thỏa thuận quốc tế được ký kết nhân danh Nhà nước, Chính phủ Việt Nam.
1./ Thời điểm tư vấn: 08/10/2018
2./ Cơ sở Pháp Luật điều chỉnh vấn đề Một số quy định về chia di sản khi thừa kế theo pháp luật
Bộ luật dân sự năm 2015
3./ Luật sư trả lời Khi cả cha và mẹ đều mất thì tài sản được định đoạt thế nào
Theo quy định của pháp luật thì thừa kế theo pháp luật chỉ được áp dụng trong trường hợp không có di chúc; hoặc di chúc không hợp pháp; hoặc những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc/ cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế; hoặc những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Việc chia di sản trong trường hợp cha, hoặc mẹ hoặc cả hai đều mất mà không để lại di chúc được quy định như sau:
Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác. Cho nên khi chia di sản thừa kế theo pháp luật thì di sản sẽ tổng hợp từ tài sản riêng của người chồng/vợ và tài sản chung hình thành trong thời kỳ hôn nhân hoặc trước thời kỳ hôn nhân nhưng nhập vào tài sản chung của vợ chồng (số tài sản chung này thường được chia đôi để chia di sản thừa kế cho những người cùng hàng thừa kế).
Ngoài ra, số di sản chia thừa kế sẽ là phần di sản còn lại sau khi trừ các phần chi phí hợp lý cho việc mai táng, chi phí cho việc bảo quản di sản (nếu có); tiền bồi thường thiệt hại, tiền công lao động, các khoản nợ khác đối với cá nhân (nếu có), và trích một phần cho việc thờ cúng.
-Trong trường hợp cả cha và mẹ mất mà không để lại di chúc thì việc chia thừa kế phải chia theo thứ tự được căn cứ vào Điều 651 Bộ luật dân sự:
“Điều 651.Người thừa kế theo pháp luật
1.Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a)Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b)Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c)Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2.Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3.Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Những người thừa kế được xét theo từng hàng, chỉ khi nào không có người nào ở hàng thừa kế thứ nhất (những người đó đã chết, hoặc những người này từ chối hưởng di sản hoặc người này bị truất, không có quyền hưởng di sản) thì mới xét đến những người ở hàng thừa kế thứ hai, tương tự như vậy với những người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ ba.
Sau khi xét được phạm vi những người thừa kế, số di sản sẽ được chia thành các phần bằng nhau và chia cho những người đó.
Tuy nhiên, trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì người cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
Trường hợp không có người thừa kế thì phần quyền sở hữu đó thuộc về Nhà nước.
-Trong trường hợp cha hoặc mẹ mất mà không để lại di chúc thì người được quyền hưởng thừa kế là vợ/chồng còn sống, con đẻ, con nuôi, cha, mẹ của người để lại di sản. Việc chia di sản được thực hiện tương tự như trường hợp trên.
Ví dụ: Trong gia đình có ông nội, ông ngoại, cha, mẹ, 2 người con và một người cháu nội thì khi người cha chết mà không để lại di chúc thì số di sản gồm tài sản riêng của cha, một nửa tài sản chung (của vợ chồng) (giả sử trong trường hợp này tổng tài sản là 300 triệu đồng).
Người được chia thừa kế theo hàng thứ nhất sẽ là ông nội (cha của người đã chết để lại di sản), mẹ (là vợ của người đã chết để lại di sản), hai con của người đã chết. Tuy nhiên, người ông từ chối nhận di sản nên số di sản sẽ được chia cho người mẹ và hai con (tổng cộng là 3 người) và mỗi người sẽ được nhận số di sản là: 300.000.000 : 3 = 100.000.000 đồng.
Như vậy, nếu người chết không để lại di chúc thì việc chia thừa kế được thực hiện theo quy định về thừa kế theo pháp luật, di sản thừa kế được ưu tiên chia cho hàng thừa kế thứ nhất, nếu hàng thừa kế thứ nhất không còn thì tiếp đến hàng thừa kế thứ hai, hàng thừa kế thứ ba nếu hàng thừa kế thứ hai không còn.
Với những tư vấn trên, Công ty Luật LVN mong rằng đã có thể giải đáp được nhu cầu của quý khách, nếu quý khách vẫn còn chưa rõ hoặc có thông tin mới với trường hợp này, quý khách có thể liên hệ Bộ phận Tư vấn pháp luật Miễn phí số: 1900.0191 để được Luật sư hỗ trợ ngay lập tức.