Bản chất pháp lí của việc hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt mới nhất

Hoàn thuế là việc trả lại cho người nộp thuế một phần hoặc toàn bộ số thuế mà người nộp thuế đã nộp vào NSNN. Theo quy định tại khoản 1, Điều 8, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2008, các trường hợp sau đây sẽ được hoàn thuế:

“Điều 8. Hoàn thuế, khấu trừ thuế 1. Người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt được hoàn thuế đã nộp trong các trường hợp sau: a) Hàng tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu; b) Hàng hóa là nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu; c) Quyết toán thuế khi sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, giải thể, phá sản, chuyển đổi sở hữu, chuyển đổi doanh nghiệp, chấm dứt hoạt động có số thuế nộp thừa; d) Có quyết định hoàn thuế của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật và trường hợp hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt theo điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Việc hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt theo quy định tại điểm a và điểm b khoản này chỉ thực hiện đối với hàng hoá thực tế xuất khẩu”.

Việc hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt mang bản chất pháp lí như sau:

Thứ nhất, hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt là quyền pháp lí của đối tượng nộp thuế trên cơ sở luật định. Nhà làm luật đã cụ thể hóa quyền được hoàn thuế của các chủ thể nộp thuế bằng pháp luật nhằm đảm bảo quyền này được thực hiện nghiêm chỉnh. Mặc dù việc hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt phải được tiến hành trên quyết định hoàn thuế của cơ quan thuế nhưng các văn bản pháp luật về thuế tiêu thụ đặc biệt mới là cơ sở pháp lí để thực hiện hoàn thuế. Theo đó, khi đáp ứng các điều kiện pháp luật quy định, các chủ thể nộp thuế có quyền yêu cầu cơ quan thuế phải thực hiện hoàn thuế, nếu trường hợp cơ quan thuế ra quyết định hoàn thuế không đúng, không kịp thời, các chủ thể này có quyền khiếu nại theo quy định của pháp luật. Song song với việc thực hiện quyền hoàn thuế, các chủ thể nộp thuế cũng phải có nghĩa vụ thực hiện các quy định của pháp luật về điều kiện, trình tự, thủ tục hoàn thuế.

Thứ hai, hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt mang tính chất ưu đãi, tài trợ của nhà nước. Khoản tiền mà nhà nước hoàn lại cho các doanh nghiệp có thể được coi là sự hỗ trợ tạm thời về vốn. Với tính chất ưu đãi nãy, hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt đã tạo ra tâm lí an tâm cho các doanh nghiệp, thúc đẩy các doanh nghiệp thực hiện các hoạt động kinh doanh hiệu quả, nhận thức tốt vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt, tạo tính chủ động trong việc chấp hành các quy định về thuế.

Thứ ba, hoàn thuế tiêu thụ đặc biệt là việc chuyển dịch một phần tài sản của nhà nước dưới hình thức giá trị cho các chủ thể thực hiện các nghiệp vụ chịu thuế. Việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt được thực hiện trên cơ sở quy định của pháp luật về thuế. Người nộp thuế đã chuyển số tiền thuế vào ngân sách nhà nước, khi đó, số thuế đã nộp trở thành tài sản của nhà nước nên việc hoàn thuế chính là sự chuyển dịch một phần tài sản của nhà nước cho chủ thể đó.