Không áp dụng phạt tù với người lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng do vô ý

Phạm tội lần đầu là từ trước tới nay chưa phạm tội lần nào, nếu các lần phạm tội trước đó đã bị xử lý và đã hết thời hiệu thì lần phạm tội mới này vẫn không được coi là phạm tội lần đầu.

 

Thuộc trường hợp ít nghiêm trọng, trước hết bao gồm các tội ít nghiêm trọng theo quy định ở khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định: Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội không lớn…

 

Cũng theo BLHS năm 2015, tại Điều 11 quy định: Vô ý phạm tội là phạm tội trong trường hợp sau đây:

1. Người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được;

 

2. Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó.

 

 

Tai điểm đ, khoản 1, Điều 3 nguyên tắc xử lý trong BLHS năm 2015 nêu rõ “Đối với người lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng, thì có thể áp dụng hình phạt nhẹ hơn hình phạt tù, giao cho cơ quan, tổ chức hoặc gia đình giám sát, giáo dục”.

 

Trên cơ sở đó, BLHS năm 2015 đã sửa đổi bổ sung quy định về điều kiện áp dụng hình phạt theo hướng có lợi cho người phạm tội lần đầu; cụ thể như sau:

 

“Điều 38 – Tù có thời hạn

1…

 

2. Không áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng do vô ý và có nơi cư trú rõ ràng.”

 

Quy định mới tại khoản 2, Điều 38 trong BLHS năm 2015 thể hiện rõ nguyên tắc nhân đạo là một nguyên tắc cơ bản của pháp luật xã hội chủ nghĩa nói chung và pháp luật Việt Nam nói riêng; thể hiện tinh thần đề cao hiệu quả phòng ngừa và tính hướng thiện trong xử lý người phạm tội.

 

Tuy nhiên, nếu người nào lần đầu phạm tội thuộc trường hợp ít nghiêm trọng mà thiếu một trong các điều kiện không do vô ý hoặc không có nơi cư trú rõ ràng thì cũng không thuộc đối tượng áp dụng tại khoản 2, Điều 38 BLHS năm 2015.

 

Nguyễn Long