Hỏi:
em xin chào các luật sự ạ, cho e hỏi tình hình này tí:Nhà em 20 năm trước nhà nước có cấp đất ruộng làm, hai lần cấp trong hồ sơ còn có tên nhà mình. Thì bà bên nhà mượn đất làm mà 20 năm nay bả không trả lại luôn, nhà e nộp đơn lên xã thì họ hòa giải chứ không làm ra. 20 năm đó đòi ở xã rất nhiều lần mà họ không trả, giờ đền bù thì giải quyết như nào ạ, nhà em lên nói bả 50/50 mà bả không chịu, đòi ăn hết??? 4 hecta đất ruộng ạ.
Trả lời:
Cảm ơn anh/ chị đã tin tưởng và gửi câu hỏi cho chúng tôi, về trường hợp của anh/ chị chúng tôi xin tư vấn như sau:
Theo quy định tại khoản 3 Điều 202 luật đất đai năm 2013 về hòa giải tranh chấp đất đai thì:
“Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm tổ chức việc hòa giải tranh chấp đất đai tại địa phương mình; trong quá trình tổ chức thực hiện phải phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và các tổ chức thành viên của Mặt trận, các tổ chức xã hội khác. Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai”.
Do đó, anh/ chị nộp đơn lên xã thì họ chỉ giải quyết tranh chấp theo cách hòa giải mà thôi. Anh/ chị đã thỏa thuận 50/50 mà không được chấp thuận chứng tỏ việc hòa giải không thành. Theo đó căn cứ Điều 203 luật đất đai năm 2013 về thẩm quyền tranh chấp đất đai như sau:
“Tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành thì được giải quyết như sau:
1. Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án nhân dân giải quyết;
2. Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:
a) Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều này;
b) Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự;
3. Trường hợp đương sự lựa chọn giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thì việc giải quyết tranh chấp đất đai được thực hiện như sau:
a) Trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với nhau thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;
b) Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết; nếu không đồng ý với quyết định giải quyết thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính;
4. Người có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai tại khoản 3 Điều này phải ra quyết định giải quyết tranh chấp. Quyết định giải quyết tranh chấp có hiệu lực thi hành phải được các bên tranh chấp nghiêm chỉnh chấp hành. Trường hợp các bên không chấp hành sẽ bị cưỡng chế thi hành”. Như vậy, trong trường hợp anh/ chị có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì anh/ chị chỉ có thể nộp đơn khởi kiện, tài liệu và chứng cứ lên tòa án có thẩm quyền (tòa án nơi có bất động sản đó) để yêu cầu giải quyết. Còn trường hợp anh chị không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì có thể lựa chọn khởi kiện đến tòa án hoặc đề nghị giải quyết ở UBND có thẩm quyền. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp sẽ là Chủ tịch UBND cấp huyện nếu anh/ chị không đồng ý với quyết định giải quyết lần đầu thì có thể khiếu nại lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh để yêu cầu giải quyết lần hai.